Wie denkt dat wandelen in Gelderland het mooiste kan op de Veluwe of in de Achterhoek heeft het een beetje mis. De Betuwe, het Land van Maas en Waal, de Gelderse Vallei, Berg en Dal, de Ooijpolder, de Millingerwaard, het Renkumse Beekdal - allemaal schitterende wandelgebieden waar je kunt kiezen uit vennen, bossen, hei, heuvels en uiterwaarden vol wildernis. Op een van de routes een kasteel met orangerie waar de broodjes dik belegd zijn en een oeroude robinia nog steeds stoer overeind staat.
> Lees ook: Wandelroutes op de Veluwe
> Lees ook: Wandelroutes in de Achterhoek
Tip 1: Rivierenland
Met dank aan de dijken
Flipje Tiel is natuurlijk de bekendste Nederlander die er in Rivierenland rondwandelt. Of beter, in de Betuwe, één van de drie regio's die het Rivierenland vormen. De andere regio's zijn de Bommelerwaard en het Land van Maas en Waal. Rivierenland heeft dijken, uiterwaarden en boomgaarden vol bloesem of fruit. Vooral appels, peren en kersen doen het prima op de vruchtbare kleibodem. Mooie plaatsen in het gebied zijn Buren, Culemborg, Geldermalsen en Zaltbommel. In 1995 moesten 250.000 bewoners vanwege overstromingsgevaar worden geëvacueerd. Rivierenland zou geen rivierenland zijn als het water er niet (bijna) de baas was…
Wandelroutes Rivierenland
Beeldje in de uiterwaarden van Zaltbommel dat aangeeft tot hoe hoog het water mag stijgen voordat de stad overstroomt - foto: Wikimedia, NormanB
Tip 2: Gelderse vallei
Weidse panorama's en weidevogels
De Gelderse Vallei ligt ingeklemd tussen de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug. Ooit stroomde de Maas door dit gebied, maar die kreeg tijdens de laatste ijstijd een zetje westwaarts toen een reusachtig ijslob haar dal ingleed. De ijsmassa stuwde het land op en vormde de Utrechtse Heuvelrug. Nadat het ijs was gesmolten vulde de vallei zich met klei, dekzand en veen. Tegenwoordig is de Gelderse Vallei een nattig gebied met nog wat restjes kwetsbaar blauwgrasland, maar ook fraaie bossen en heide. Het is er vooral open en weids, wat behalve wandelaars ook veel weidevogels trekt.
Wandelroutes Gelderse Vallei
- Wandelroutes Gelderse Vallei, bijvoorbeeld rondom Lunteren.
- Klompenpaden, bij Lunteren, maar ook bij Wageningen, Scherpenzeel, Barneveld en Putten.
Tip 3: Rijk van Nijmegen
Vennen, bossen, bergen, dalen
Ten zuiden van de Over-Betuwe en ten oosten van het Land van Maas en Waal ligt het Rijk van Nijmegen, een naam die nogal stads klinkt maar hoort bij een gebied vol natuur. Zoals de uiterwaarden van Maas en Waal, de bossen bij Groesbeek, het Heiderijk en de fraaie Overasseltse- en Hatertse Vennen waar wandelingen langs glooiende rivierduinen voeren en donkere vennen versierd met wollegras en veenpluis. Ook Berg en Dal wordt wel tot het Rijk van Nijmegen gerekend, een landschap met polders (zie punt 4), maar vooral ook bergen en dalen. Het resultaat van de grote hoogteverschillen: vergezichten én tevreden wijnboeren: de druiven doen het er goed!
Wandelroutes Rijk van Nijmegen
- Wandelen in het Rijk van Nijmegen. Routes gebaseerd op het wandelnetwerk ten zuidwesten van Nijmegen, in een grote driehoek rondom Valenberg, inclusief Overasseltse en Hatertse Vennen en de Maasoevers.
- Enkele korte routes in het Rijk van Nijmegen van Staatsbosbeheer.
- Groene Wissel Nijmegen
Uitzicht vanaf de heuvels van het Rijk van Nijmegen, foto: Wikimedia - Rokus Cornelis
Tip 4: Gelderse Poort
Ooijpolder en Millingerwaard
De Gelderse Poort, met onder andere de Ooijpolder, de Millingerwaard, de Groenlanden, de Bisonbaai, de Klompenwaard, Erlecomsche Waard, Oude Waal en de Stadswaard, is een oud rivierenlandschap waar de Maas en de Waal eeuwenlang het land overstroomden en zand, klei en slib afzetten. Maar de mens temde de rivieren en de riviernatuur verdween. Er kwamen dijken en kunstmatige oevers, de uiterwaarden werden weiland en bouwland. Staatsbosbeheer voert grootschalig werk uit om het land terug te geven aan de natuur. In de uiterwaarden komen weer nevengeulen, rivierbossen, plassen, moerassen en ruige bosjes. Jaarlijks overwinteren meer dan 150.000 ganzen in de Gelderse Poort. Er leven bevers, dassen, zeearenden en visarenden en er grazen wilde paarden, runderen en binnenkort misschien ook edelherten.
Wandelroutes in de Gelderse Poort
- Wandelroutes Ooijpolder, struinroute Pannerdensch Kanaal, wandelroute Gangen door Rijnstrangen.
- Wandelroutes Ooijpolder
- Trage Tocht Ooijpolder
- Groene Wissel Ooijpolder
Tip 5: Het Renkums Beekdal
Groot wild en kasteel Doorwerth
Het Renkums Beekdal, dat ruim 100.000 jaar geleden werd gevormd door schurend smeltwater, is een belangrijke schakel in de Renkumse Poort die de overgang vormt van de hoge, droge Veluwe naar de lage, natte uiterwaarden van de Rijn, onder andere voor het grofwild. In die uiterwaarden ligt ook het fraaie Kasteel Doorwerth. Het is een oeroude waterburcht, voor het eerst vermeld in 1260, toen het werd belegerd en in brand gestoken. Het kasteel, met Museum Veluwezoom, is verbonden met Doorwerth via de beroemde Italiaanse Weg, een kuitenbijter met behoorlijke hoogteverschillen en haarspeldbochten. In de orangerie van het kasteel kun je heerlijk lunchen. Het uitzicht is op de binnenplaats, waar de oudste robinia (een boomsoort) van Nederland al sinds 1579 mooi en stoer staat te zijn.
Wandelroutes Renkums Beekdal
- Bewegwijzerde routes en klompenpaden
- Trage Tocht Renkumse Heide en Noordberg
- Wandelroute Renkums Beekdal Lang
- Groene Wissel Wolfheze - Kasteel Doorwerth
- Wandelroutes rond kasteel Doorwerth
Kasteel Doorwerth, foto: Wikimedia - Vincent van Zeijst
