Oude stadjes, een ijzerertsmijn, meren en een wandeling op de grens van oost en west. In het Harzgebergte van Duitsland kun je dagenlang rondslenteren met het werelderfgoed aan je voeten. Wandel mee door de Harz, over een stuk van de ‘Groene Band’ van Duitsland.
Tekst en foto’s: Max de Krijger
Pleinen, oude kerken en vakwerkhuizen. Goslar lijkt uit een sprookjesboek geslopen, met smalle straatjes die ons als wandelaars door de stad leiden. Het riviertje Abzucht volgt kronkelend zijn weg en bepaalde daarmee meteen de grens tussen arm en rijk destijds. Het is dus wel duidelijk aan welke kant het Keizerlijk paleis staat. We lopen de berg op, waar het gebouw al duizend jaar de wacht houdt over de stad. In deze middeleeuwse verblijfplaats van de keizers van het Heilige Roomse Rijk worden tegenwoordig exposities gehouden. Vroeger werd er recht gesproken.
We draaien ons om en dalen weer af, brug over en we zijn weer in de altstadt. Nog even een wandeling door de oude straatjes, de terrassen op het plein zijn daarna te verleidelijk op deze zonnige dag. Net zoals gisteren, toen we in Unesco-stad Quedlinburg waren. Ook in die vakwerkstraatjes slenterden we en puften toen we via een trap de berg opklommen. Maar de beloning was groot: de grote kerk en het geweldige uitzicht over de stad.
De Abzucht komt vanaf de berg die we nu beklimmen. Net buiten Goslar zetten we de helmen op voordat de mijn Rammelsberg ons verstopt. Hier wandelen we door UNESCO Werelderfgoed. Soms moet er gebukt worden, de gangen zijn krapjes. De muren kleuren roestbruin, aanraken wordt afgeraden omdat het slecht voor de gezondheid kan zijn. Zo’n duizend jaar lang werd hier ijzererts gedolven. De gids vertelt honderduit, niet alleen over de mannen die tot 150 jaar geleden een centimeter per dag wegtikten.
Ook water komt ter sprake, wat zowel vriend als vijand was. Want regenwater liep ongewenst de mijn in. Pompen of verzuipen dus, en om dat laatste te voorkomen werd waterkracht gebruikt. Hooggelegen meren werden aangelegd, die zorgden voor water, in zomer en winter. Zo kon met waterkracht de mijn worden drooggehouden en was er energie om het erts uit de mijn te transporteren. Het 200 jaar oude houten pompmechanisme is er nu nog, al is de mijn allang uitgeput.
Even knipperen met de ogen en we zijn weer buiten. Verder omhoog via een weg waar vrijwel alle bomen dood zijn. Hier zijn kale bergen het decor. We stoppen bij een groot aangelegd meer, een voor de mijnbouw aangelegde plas. Tegenwoordig behoren 310 kilometer aan sloten en 30 kilometer aan waterlopen tot het werelderfgoed Oberharzer Wasserwirtschaft. Het zijn prachtige plekken om te wandelen. We lopen om het meer heen en ook hier hebben vrijwel alle dennen het loodje gelegd. En dat zijn er veel in het Harzgebergte, want een paar honderd jaar geleden werden deze snelgroeiende bomen geplant voor de mijnbouw.
Droge zomers zijn nu de oorzaak van de grootschalige sterfte van de dennen. Niet alleen hier, maar in geheel Europa. Hars is de bescherming van de boom, maar daar is wel vocht voor nodig. De bomen zijn daardoor kwetsbaar geworden voor de letterzetter, een keversoort. Toch is dit niet alleen een bedreiging maar ook een kans. Inheemse soorten zoals eik en beuk zullen terugkomen. Blauwe bosbesstruiken zijn er nu al, de natuur is sterk en veerkrachtig. We gaan zitten aan het water en in stilte kijken we ver weg. Wat een afwisselend gebied, en ook nog rijk aan Werelderfgoederen.
Grünes Band, Duitslands’ Groene Band, is natuur waar vroeger de grens tussen Oost- en West-Europa lag, oftewel het IJzeren Gordijn. Op deze grens stonden twee rijen met hekken, met ertussen een stukje niemandsland. Dat is nu dus natuur waar je alleen al in Duitsland 1.400 kilometer tussen noord en zuid kunt lopen. Kies je voor de lange variant – tussen de Zwarte Zee en Finland, dan wandel je 13.000 kilometer. Wij liepen vanaf het plaatsje Braunlage, met hekken, wachttoren en andere herinneringen aan de Koude Oorlog.
Meer informatie over de Harzer Grenzweg wandelroute en wandeltips deze streek, vind je op de onderstaande website van het Duits Verkeersbureau.
Het decor van prachtige bossen en gebergte zijn de belangrijkste reden dat je naar het Zwarte Woud t...
Het biosfeerreservaat Midden-Elbe in de deelstaat Saksen-Anhalt behoort tot de oudste natuurgebieden...
Historische tuinen, statige gebouwen en elegante beeldhouwkunst. Dit zijn nog maar een paar voorbeel...
Oerbossen, romantische kuststroken, stille meren en inheemse flora en fauna: in Mecklenburg-Voor-Pom...
De twaalf natuurparken en het nationaal park in het Duitse Noordrijn-Westfalen hebben alles. Je kunt...
In Rijnland-Palts in Duitsland beleef je gouden momenten die jouw wandelvakantie onvergetelijk maken...