Niets zo veranderlijk als het weer. Vooral in de bergen kan het weer van het ene op het andere moment omslaan. Dan is het handig als je zelf de voortekenen van zo’n weersomslag kunt herkennen, zodat je niet wordt overvallen. Hoe ontdek je de weersvoorspellingen in de natuur zelf?
Kleine voortekenen in de lucht en in het landschap zeggen meer over het weer dan je in eerste instantie zult denken. Je moet alleen weten waar je moet kijken en hoe je ze moet interpreteren. Laat je dus niet meer verrassen als je ’s ochtends met een strakblauwe lucht de deur uitgaat en een paar uur later doorweekt thuis komt, maar ontdek welke signalen wolken, wind en dauwdruppels afgeven. Wij lichten wat tipjes van de sluier op, aan de hand van het boek ‘De geheimen van het weer’.
Wind is waarneembaar met je zintuigen. Je kunt de wind horen, zien en voelen op je huid. De kracht van de wind bepaalt het geluid, de beweging in het landschap en de gevoel op de huid. Door je zintuigen te gebruiken krijg je meer informatie over de windrichting en windkracht, die beide invloed hebben op het weer. Alleen de wind zegt nog niet zoveel over het weer. Daarvoor zijn ook andere factoren van belang, zoals wolken, luchtdruk, het gebied waar je bent. Op het noordelijk halfrond kan de wind uit het westen wijzen op een naderend stormfront. Een plots aantrekkende wind met rukwinden op een zonnige dag kan wijzen op een onweersbui.
Wolken worden gevormd door verdamping van water aan het aardoppervlak. Warmere lucht met de watermoleculen stijgt op tot ze op een koelere luchtlaag stuit. Dan beginnen de watermoleculen te condenseren en vormen zich wolken. Dit kan op verschillende hoogtes in de atmosfeer gebeuren. De wolken die het meest invloed hebben op het weer van dat moment, zijn de wolken die zich op een lagere hoogte ontwikkelen. Dit zijn de stratus- en cumuluswolken.
Het zijn vooral de cumulonimbuswolken, de verticaal gestapelde wolken met een donkere onderkant, waar we op mopperen, als die dreigend door de lucht kolken. Een dikke bui wacht op ons. Een andere irritatiebron vormt vaak het grijze wolkendek dat voor een onophoudelijke stroom van regen zorgt, ook wel bekend als de stratuswolken. Als je die ziet, weet je wel hoe laat het is!
Iedereen kent wel het fenomeen dauwdruppels. Dauw ontstaat wanneer lucht met een hoge luchtvochtigheid in een heldere, windstille nacht afkoelt. De watermoleculen condenseren en zetten zich af op oppervlaktes, zoals gras, blaadjes, spinnenwebben en bloemen. Dit wordt het dauwpunt genoemd. Zie je dauw, dan is het een rustige en vochtige nacht geweest en bestaat de kans op het ontstaan van mist. Overigens is dauw heel fotogeniek voor wie van microfotografie houdt. Wanneer de kans op dauw het grootst is? De omstandigheden voor dauw zijn voornamelijk aan één seizoen toe te schrijven: de herfst.
Kunnen planten regen voorspellen? Niet het weer voor over een week op een totaal andere plek in ons land, maar sommige planten en bloemen kunnen inderdaad een aanwijzing afgeven dat er lokaal regen aan zit te komen. In Nederland kennen we het bloempje guichelheil, ook wel bekend als herdersklok. Als de dag zijn einde nadert, of er regen aankomt, sluit de bloem de blaadjes. Ook grassen kunnen een indicator zijn. Grassen die ’s ochtends de ene kant en ’s middags de andere kant doorbuigen, blijven niet droog!
De soorten bloemen en planten in een biotoop zeggen heel veel over het microklimaat. Kijk maar eens naar hoe en waar bepaalde flora groeit in de bergen. Planten die veel water nodig hebben groeien aan de loefzijde van de berg, terwijl planten die minder water nodig hebben aan de lijzijde groeien.
Als dieren konden praten… Dieren zijn ongekende weersvoorspellers doordat ze veranderingen in de atmosfeer waar kunnen nemen. Dieren communiceren met elkaar en als wij die taal leren begrijpen, kunnen wij daar veel van leren. Vogels zijn misschien wel het meest helder in hun taal. Zwaluwen die tegen zonsondergang de insecten vlak boven je hoofd uit de lucht happen, de plotselinge stilte van vogels of vogels die zich ineens verschuilen: het duidt op de komst van regen. Ook het trekgedrag van vogels laat een verandering van het weer zien. Trekken de vogels naar het zuiden, dan komt de winter eraan. Terwijl vanaf eind februari vele broedvogels hun weg vanuit het zuiden weer terugvinden naar ons land.
Meer lezen en leren over de aanwijzingen van het weer om ons heen, hoe deze met elkaar samenhangen en zo het weer kunnen voorspellen? In het boek ‘De geheimen van het weer’ geeft Tristan Gooley je nog meer weetjes en geweldige verhalen over hoe je kunt leren kijken naar het microklimaat in je omgeving. Zeker geen standaard weerboek!
Hier stond een winactie, maar deze is inmiddels gesloten. Wandel.nl heeft persoonlijk contact opgenomen met de drie prijswinnaars. F. van Baal uit Hoensbroek, C. Keulemans uit Dongen en L. Hermens uit Emmeloord: gefeliciteerd met jullie prijs!
Kijk jij wel eens naar de lucht tijdens je wandeling? Wolken kunnen je veel vertellen aan de hand va...
Wat moet je doen als je tijdens het wandelen wordt overvallen door onweer en bliksem? Lees onze tips...
Wie houdt er niet van? Wandelen met een stralend zonnetje aan de hemel. Alleen is het weer in Nederl...
Regen, kou en wind. Als wandelaar kun je het allemaal in Nederland tegenkomen. Met de juiste uitrust...
Wist je dat het heel gezond is om door de snijdende wind en de vrieskou te wandelen? We zetten de po...