Direct naar de content Direct naar de hoofdnavigatie Direct naar de footer
Route

Mooie monumenten langs het Pronkjewailpad

Wandel.nl geeft je een overzicht van bijzondere monumenten langs het Groningse Pronkjewailpad. Van kerken tot molens en zelfs een piepklein huisje.

Baykedevries

Wandel je het Pronkjewailpad, dan kun je onderweg stempels en Groningse pronkjewailen (pronkjuwelen) verzamelen. Veel van die stempelposten vind je in bijzondere gebouwen, waarvan een groot deel zelfs is uitgeroepen tot Rijksmonument. We zetten tien van deze monumentale ‘pronkjuwelen’ op een rij.

De Martinikerk
De Martinikerk, foto: Wikimedia - Bert

Martinikerk, Groningen

De Martinikerk, startpunt van het Pronkjewailpad, mag in dit overzicht natuurlijk niet ontbreken. Al rond het jaar 800 stond er op de plek van de Martinikerk een houten voorganger. De Martinitoren is gebouwd tussen 1470 en 1550. Nadat de toren in 1577 door vreugdevuren in brand was gevlogen, duurde het nog tot 1627 voordat deze was hersteld. De toren, die de naam Olle Grieze draagt, is maar liefst 97 meter hoog.

Toren, Toornwerd

Nog zo’n mooie toren vind je in Toornwerd, van oorsprong een klein kerkdorpje. Ook deze toren werd ooit getroffen door brand. Niet door vreugdevuren, maar door een blikseminslag in 1796. De kapel raakte vervolgens in verval en werd in 1818 afgebroken. Ruim zeventig jaar later besloot men toch weer een nieuwe toren, zonder kapel, te bouwen. In de nieuwe toren kun je nu een stempel van het Pronkjewailpad halen.

Molen Grote Geert, Kantens

Terwijl je het dorp Kantens nadert, zie je een hoge molen aan de horizon opdoemen. Deze korenmolen, gebouwd in 1818, heet niet voor niets Grote Geert. De molen was oorspronkelijk niet hoog genoeg en is dertig jaar na de bouw opgehoogd. De wieken konden dan meer wind vangen. De naam Grote Geert slaat vermoedelijk op molenaar Geert Nienhuis, die de molen een groot deel van de twintigste eeuw in zijn bezit had. Tegenwoordig wordt er door vrijwilligers nog regelmatig graan gemalen. Grote Geert is op zaterdagmiddag geopend.

’t Hoeske van Thais Joaptje, Rottum

In Rottum staat een piepklein huisje, misschien wel het kleinste huisje van Groningen. Het is ingericht zoals het er in de negentiende eeuw moet hebben uitgezien. Je kunt hier zien hoe mensen met weinig geld in die tijd leefden. Het eenkamerhuisje draagt de naam ’t Hoeske van Thais Joaptje, wat verwijst naar een verhaal van de schrijver Jan Boer. Hij schreef over ‘Ol Joaptje’ die in het huisje woonde. Het huisje is dagelijks van 10.00 tot 17.00 uur geopend.

't Hoesje van Thais Joaptje
't Hoesje van Thais Joaptje, foto: Wikimedia - Baykedevries

Menkemaborg, Uithuizen

Een heel stuk groter dan het huisje in Rottum, is de Menkemaborg in Uithuizen. Dit is een borg, een versterkt kasteel. Het huis werd in de middeleeuwen gebouwd en was in bezit van de familie Menkema (vandaar de naam Menkemaborg). De borg is tegenwoordig een museum, waarin je kunt zien hoe het leven er hier in de achttiende eeuw uitzag. Porselein, zilver, geschilderde portretten, het is net of de tijd heeft stilgestaan.

Openluchtmuseum Hoogeland, Warffum

Een heleboel monumenten bij elkaar vind je in Openluchtmuseum Hoogeland in Warffum. Je vindt hier ongeveer twintig museumgebouwen, van een oud schoolgebouw met bankjes en griffels tot een dorpskroeg uit 1850. Een groot deel van de gebouwen staat nog op de plaats we ze altijd hebben gestaan. In het openluchtmuseum kun je een stempel halen en beleven hoe het Groningse platteland er ruim honderd jaar geleden uitzag.

De toren van Hornhuizen
De toren van Hornhuizen, foto: Wikimedia - Stichting Oude Groninger Kerken

Toren, Hornhuizen

Wandel je door het dorp Hornhuizen, dan is het eerste wat opvalt een gele lantaarn bovenop de kerktoren. Vermoedelijk deed de toren ooit dienst als vuurtoren voor schepen op de Waddenzee. De kerktoren biedt een prachtig uitzicht over het Waddengebied. Bij helder weer is zelfs Schiermonnikoog te zien. Bijzonder is ook de oude graffiti die nog in de toren is te zien. In 1810 waren er Franse soldaten in Hornhuizen gelegerd en deze lieten hier een boodschap achter.

Borg Verhildersum, Leens

Bij het dorp Leens ligt een negentiende-eeuwse borg met een groot landgoed: Verhildersum. De ‘ruwe diamant op het Hoogeland’, wordt deze plek ook wel genoemd. Op Verhildersum woonden de afgelopen eeuwen verschillende, vooraanstaande, families. Op het landgoed staan nog diverse oude gebouwen, zoals een koetshuis en een arbeidershuisje. Het landgoed is tot en met eind oktober van dinsdag tot en met zondag te bezoeken.

Hotel Spoorzicht, Loppersum

In 1886 werd bij de spoorlijn tussen Groningen en Delfzijl Hotel Spoorzicht gebouwd. Sindsdien is het statige pand een blikvanger in het dorp Loppersum. Het gebouw in neoclassicistische stijl is ontworpen door architect Oeds de Leeuw Wieland uit Loppersum. De architect woonde zelf enkele jaren in het pand en opende er een logement en koffiehuis. Als je nu het hotel binnentreedt om je Pronkjewailpad-stempel te halen, stap je zo de sfeer van weleer binnen.

Museum Stad Appingedam

Museum Stad Appingedam

Het centrum van Appingedam is eigenlijk één groot monument. Je vindt hier in totaal 82 rijksmonumenten. Oude pandjes, smalle steegjes en sfeervolle bruggetjes wisselen elkaar af. Museum Stad Appingedam is gevestigd in twee historische panden in het centrum van de stad. Hier kun je onder meer een uitgebreide zilvercollectie bekijken. Je vindt het museum, en dus de stempelpost van het Pronkjewailpad, aan de Wijkstraat 25.

Wil jij deze monumenten in het echt bekijken? Loop dan het Pronkjewailpad en verzamel, onder meer bij deze monumenten, alle stempels en pronkjewailen. Je hebt nog tot eind oktober de tijd om deze allemaal te verzamelen. Kijk voor meer informatie op www.pronkjewailpad.nl.