Voor mensen met reuma is bewegen en sporten niet altijd vanzelfsprekend. Toch heeft wandelen een positief effect op de gevolgen van reuma. Wandel.nl sprak met dr. Jasmijn Holla, die onderzoek doet naar sport en bewegen voor mensen met reuma.
Meer dan twee miljoen Nederlanders hebben te maken met de gevolgen van reuma. Iemand met reuma ervaart chronische pijn, vermoeidheid en fysieke beperkingen. Hierdoor is deelnemen aan de samenleving niet vanzelfsprekend. Toch kan wandelen bijdragen aan het welbevinden en een positieve werking hebben op de gevolgen van reuma. Wandel.nl sprak met dr. Jasmijn Holla, lector Kracht van Sport aan de Hogeschool Inholland en Reade, centrum voor revalidatie en reumatologie.
Reuma is een verzamelnaam voor een veelheid aan aandoeningen aan het bewegingsapparaat (spieren, pezen, botten en gewrichten), maar soms ook aan organen. Er kan grofweg een onderscheid gemaakt worden in een aantal groepen: auto-immuunziekten/ontstekingsreuma, artrose, jicht, osteoporose en weke delen-reuma. De klachten die mensen met reuma ervaren kunnen de ene dag heftiger zijn dan de andere. De meest genoemde klachten zijn pijn, stijfheid in gewrichten of spieren, vermoeidheid en moeite met bewegen. Hierdoor hebben veel reumapatiënten beperkingen in het dagelijks leven. Veel klachten zijn te behandelen, maar reuma zelf is niet te genezen.
“Reumapatiënten ervaren vaak hinder bij het bewegen. Toch is het juist voor deze doelgroep belangrijk om in beweging te blijven,” stelt dr. Jasmijn Holla. Als lector Kracht van Sport aan de Hogeschool Inholland doet zij praktijkgericht onderzoek naar de waarde van sport en bewegen en een actieve en gezonde leefstijl voor mensen met een chronische beperking, zoals reuma. Daarnaast is zij als onderzoeker verbonden aan Reade, een centrum voor revalidatiegeneeskunde en reumatologie in Amsterdam. “Uitgaande van de beweegrichtlijnen van de Gezondheidsraad voldoet slecht 31 procent van de reumapatiënten met gewrichtsontsteking aan de beweegrichtlijn van 150 minuten matig intensieve beweging en tweemaal spier- en botversterkende activiteiten per week. Slechts 33 procent doet wekelijks of vaker aan sport. Ter vergelijking: dit is zo’n 20 procent lager dan de beweeg- en sportparticipatie van de gemiddelde Nederlander. Er valt dus veel te winnen met het stimuleren van een gezonde en actieve leefstijl onder reumapatiënten,” verklaart Holla.
“Wandelen is bij uitstek een activiteit die geschikt is voor mensen met reumatische klachten en kent alleen maar voordelen. Daarnaast is het een activiteit waar je makkelijk mee kunt starten,” vervolgt de lector. “Niet alleen verlaagt het de kans op allerlei aandoeningen, zoals diabetes, hart- en vaatziekten en vormen van kanker, het heeft tevens een positief effect op de fysieke klachten die reumapatiënten ervaren. Er is een verband te zien tussen (beginnen met) wandelen en bewegen en het ervaren van minder vermoeidheid, pijn en stijfheid. De lichaamssamenstelling (red. spiermassa ten opzichte van vetmassa) bij reumapatiënten is door de ziekte vaak ongunstiger. Door te wandelen en door spierversterkende oefeningen te doen, verbetert dit. Hierdoor kunnen reumatische klachten verminderen. Gewrichten worden namelijk beschermd door spieren. Sterkere spieren zorgen voor schokdemping en vergroten de belastbaarheid van de gewrichten", legt Holla uit. Ook de effecten op de psyche zijn volgens haar zeer gunstig. "Je voelt je fitter, ervaart minder depressieve gevoelens, hebt meer vertrouwen in het eigen lichaam en ervaart minder beperkingen in het dagelijks leven. De gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven neemt daardoor toe. Wandelen is een matig intensieve activiteit met een lage gewrichtsbelasting en heeft over het algemeen geen negatief effect op de klachten van reuma. Als je de intensiteit en duur rustig opbouwt en goed naar je lichaam luistert, worden klachten door wandelen niet verergerd.”
Gezien het feit dat mensen met reuma maar in beperkte mate voldoen aan de beweegrichtlijnen lijkt het er op dat veel patiënten het moeilijk vinden om met bewegen te beginnen. Holla: “Dit resulteert in een vicieuze cirkel. Klachten worden niet minder door niet te bewegen. In beweging komen is één, maar volhouden is twee. Wil je beginnen met bewegen, doe het. Zoek een activiteit die bij je past en ga het proberen. Iedere beweging telt, je hoeft niet meteen kilometers aan een stuk te lopen. Het kan ook helpen om met anderen te gaan bewegen, voor de gezelligheid, een stok achter de deur of juist om met lotgenoten in contact te zijn.”
De drempel wordt vaak veroorzaakt door onzekerheid in het eigen kunnen enerzijds en onbekendheid met passend beweegaanbod anderzijds. Dr. Jasmijn Holla: “Wie wil beginnen met bewegen en reumatische klachten heeft, doet er goed aan om de activiteit heel rustig op te bouwen en goed naar het lichaam te luisteren. De ene dag gaat het makkelijker dan de andere dag. Houd daarom ook niet strak vast aan een schema, maar accepteer dat er ook mindere dagen of weken zijn, dat het soms even niet gaat zoals je zou willen. Daarnaast is een goede uitrusting belangrijk voor de (beginnende) wandelaar, zoals goede wandelschoenen, waar eventueel ook de podologische zooltjes goed in passen.”
Wandelen, of een andere activiteit, onder begeleiding van een professional die bekend is met reuma, kan ook helpen om het vertrouwen te krijgen. “Die professionele begeleiding is belangrijk, zeker voor mensen die nog zoekende zijn naar hun eigen capaciteiten in het bewegen,” vindt Holla. “Daar zie ik kansen voor verbetering. Er is veel aanbod, de structuren zijn er, alleen is de zichtbaarheid niet optimaal. Zorgverleners en artsen hebben vaak niet de tijd om iemand te adviseren in passend beweegaanbod als die behoefte er is. In veel revalidatiecentra en een aantal ziekenhuizen is een sportloket opgezet, waar men kan helpen om een passende beweegactiviteit of wandelgroep te vinden. Op gemeentelijk niveau is hier een rol weggelegd voor de buurtsportcoach, die, afhankelijk van de rol binnen de betreffende gemeente, de weg binnen het lokale sportnetwerk weet te vinden of zelf aanbod creëert. Heb je vragen over het sportaanbod voor mensen met reuma en weet je niet waar je terecht kunt? Informeer dan bij jouw behandelaar, fysiotherapeut of huisarts, het sportloket van de gemeente, het revalidatiecentrum of ziekenhuis of bij de plaatselijke reumapatiëntenvereniging.”
Van 22 tot en met 27 maart is de Thuiscollecte van ReumaNederland. Normaal gesproken zouden ruim 40.000 collectanten langs de deuren gaan, maar nu is in die week jouw hulp nodig als thuiscollectant! Met de Thuiscollecte kun je met je mobiele telefoon gemakkelijk collecteren in eigen kring. Bijvoorbeeld onder vrienden, familie, de buurtapp of collega’s. Met de opbrengst maakt ReumaNederland levensveranderend onderzoek en baanbrekende oplossingen voor mensen met reuma mogelijk. Meer informatie lezen en aanmelden kan via www.thuiscollecte.nl
