Direct naar de content Direct naar de hoofdnavigatie Direct naar de footer
Blog

Wandelen in de kraamtijd op de Veluwe

Het broedseizoen komt eraan, vanaf 15 maart. Dat betekent dat je tijdens jouw wandeling in de natuur veel kwetsbare dieren tegenkomt. Hoe kunnen we hier als wandelaars nou rekening mee houden, zodat ook wij helpen de natuur rijk te houden? Laurens Jansen, boswachter bij Staatsbosbeheer op de Veluwe, vertelt er alles over. In onze nieuwe rubriek 'Wandelen, natuurlijk!' nemen we je mee langs actuele natuuronderwerpen voor wandelaars, samen met de boswachters van Staatsbosbeheer.

Simone Vos
afbeelding van een roodborsttapuit op een tak.
Roodborsttapuit, gevoelig voor verstoring. (Foto: © Jonathan Leeuwis, Staatsbosbeheer)

Uitgestrekte stuifzanden, indrukwekkende heidevelden en bosrijke gebieden. De Veluwe is een van de grootste natuurgebieden van Nederland en onderdeel van het Europese netwerk van beschermde natuurgebieden: Natura 2000. Wij vroegen aan boswachter Laurens om ons bij te praten over de kraamtijd in dit bijzondere natuurgebied. Het broedseizoen loopt ongeveer van 15 maart tot 15 juli.

Op kraambezoek

“Tijdens het broedseizoen zijn sommige vogelsoorten, reptielen en zoogdieren meer kwetsbaar. Vergelijk het met de kraamtijd van mensen; wanneer je bij iemand in de kraamtijd op bezoek gaat, praat je ook net wat zachter, zorg je voor rust en ga je niet als je verkouden bent. In de kraamtijd zijn we namelijk op ons kwetsbaarst. Net als sommige dieren die in stuifzand of op de heide broeden; zij zijn extra kwetsbaar in hun broedseizoen”, vertelt Laurens. Hij is bijna zeven jaar boswachter bij Staatsbeheer Midden-Veluwe en heeft een voorliefde voor de natuur en wandelen.

afbeelding van boswachter Laurens met een verrekijker in zijn handen, op de Veluwe.
Boswachter Laurens Jansen bij Kootwijkerzand. (Foto: © Jesse Kraal Fotografie)
afbeelding van een uitgestrekt landschap/zandverstuiving op de Veluwe.
Zandverstuiving, Kootwijkerzand. (Foto: © Annemarie Bergfeld Fotografie)

Diersoorten ruimte geven

“Omdat de Veluwe een beschermd natuurgebied is, is het belangrijk dat er genoeg dier- en plantensoorten zijn om zich voort te planten. Om die biodiversiteit goed te houden, zijn bepaalde planten, vogel- en zoogdiersoorten nodig. Als het met die soorten goed gaat, dan is het leefklimaat ook goed voor een heel aantal andere diersoorten, reptielen en vlinders. Door onder meer de klimaatverandering, de stikstofuitstoot en de recreatie in dit gebied, komen sommige diersoorten onder druk te staan. Daarom heeft de provincie Gelderland samen met terreinbeheerders zoals Staatsbosbeheer een recreatiezoneringsplan gemaakt om de Veluwse natuur weer sterk te maken.”

Vogelsoorten behouden

In dat plan is onder meer opgenomen dat tijdens het broedseizoen, sommige delen van Veluwse gebieden tijdelijk niet toegankelijk zijn. Dat is soms even slikken voor de wandelaar, maar uiteindelijk investeren we zo samen in het behoud van de natuur. Laurens legt uit: “Om de broedvogels ruimte en rust te geven en de natuur sterker te maken, doen we dat. We willen graag voldoende vogelsoorten behouden. Dat doen we niet alleen door delen van gebieden tijdelijk te sluiten, maar ook door de kwaliteit van de natuur te verbeteren, bijvoorbeeld.”

afbeelding van een roodborsttapuit op een tak.
Roodborsttapuit. (Foto: © Jonathan Leeuwis, Staatsbosbeheer)
In het voorjaar kost het de dieren alle energie om hun jongen groot te brengen. We willen ze daarbij helpen
afbeelding van stuifzand op de Veluwe
Stuifzand, Kootwijkerzand. (Foto: © Annemarie Bergfeld Fotografie)

Grondbroeders

In stuifzand en de heide leven vogels en reptielen die afhankelijk zijn van het gebied. “Een tapuit legt zijn nest in een konijnenhol, dus die zal dat in de duinen of het stuifzand doen. De ene vogelsoort is gevoeliger voor verstoring dan de ander. Sommige vogels broeden specifiek op de grond, die kunnen geen dekking zoeken als ze worden verstoord tijdens het broeden. Een nachtzwaluw of boomleeuwerik zijn daar bijvoorbeeld gevoelig voor. Die vliegen dan sneller van hun nest af en het duurt langer voor ze terugkeren. Dan kan het zijn dat de eitjes te koud of juist te warm zijn geworden in de tussentijd. Dat betekent dat het nestje verloren gaat.”

Avondrust voor dieren

“Om de nachtdieren ook voldoende rust te bieden, houden we op de Veluwe de zonsondergangssluiting aan. Dat betekent dat het bos alleen voor de dieren is na zonsondergang, dus al voor het echt donker is. Dieren als het edelhert, trekken dan de heide op en zoeken voedsel. Dat is ook een kwetsbare periode, waarin de dieren de ruimte en rust nodig hebben”, vertelt Laurens.

afbeelding van een groep edelherten in het stuifzand.
Edelherten op het Kootwijkerzand. (Foto: © Paul Milo)
afbeelding van twee wandelaars met een hond in het heidegebied.
Houd de hond aangelijnd. (Foto: © Loïs Koelewijn)

Wat betekent dit nog meer voor wandelaars?

“Het is voor het eerst dat we gebieden tijdelijk gaan afsluiten voor wandelaars, maar dat doen we dus echt om de dieren rust te geven. Vanaf 15 maart 2024 is het Kootwijkerzand daarom deels tijdelijk dicht en daar communiceren we dit jaar alvast over. Juist in het voorjaar kost het de dieren alle energie om hun jongen groot te brengen. We willen ze daarbij helpen door ze die ruimte te bieden. Natuurlijk kunnen wandelaars op kraamvisite komen bij de dieren, zorg er dan voor dat de hond is aangelijnd, je op de paden blijft, er geen afval achterblijft in de natuur en houd in gedachten dat het de kraamtijd is voor vele diersoorten.”

De komende maanden lees je op Wandel.nl meer artikelen in samenwerking met de boswachters van Staatsbosbeheer in onze rubriek 'Wandelen, natuurlijk!'. We behandelen actuele onderwerpen uit de natuur, zoals broedende dieren, rustgebieden en droogte.