Op safari in Nederland: de Carnisse Grienden

Ooit het land van de griendwerkers, nu het domein van zeldzame planten, varens, omgevallen bomen en weelderige lianen. In de Carnisse Grienden in Zuid-Holland waan je je in de jungle. Wandelboswachter Ellen Luijks en haar dochter Agnes gaan samen op avontuur in de Hollandse wildernis.

Ellen Luijks

afbeelding van Agnes die langs wilgen en water wandelt.

Wandelboswachter Ellen gaat regelmatig met haar dochter Agnes (12) op avontuur in de Nederlandse natuur. Samen schreven ze hier een boek over: De spannendste wandelroutes met kinderen. In hun blog op Wandel.nl nemen ze je mee op ‘wandelsafari’ op unieke en onontdekte plekken in eigen land. Zowel kinderen als volwassen avonturiers zullen zich hier geen moment vervelen!

Grienden?

“We gaan naar de jungle!” Dit is genoeg om Agnes in de startblokken te krijgen. Voor we gaan wandelen, is het wel handig om uit te leggen hoe deze jungle is ontstaan. Hier in de delta van Nederland vinden we vele hectares aan wilgenbossen. Deze bossen, die met hun voeten in het water staan, noemen we grienden. Griendwerkers teelden wilgentenen en palen en verkochten deze aan mandenmakers of voor het fabriceren van stoelzittingen, hoepels of houten tonnen. Ze waren weken van huis en moesten alles met de hand doen. Het oude ambacht griendwerken bestaat niet meer.

Wilgen

“En hoe zit dat nu? Zijn die wilgen heel groot geworden?”, vraagt Agnes nieuwsgierig. Het werk aan de grienden is vandaag de dag vooral vrijwilligerswerk, en ze hebben het minder zwaar. Maar voor het behoud van deze grienden is het van belang dat de wilgen nog ieder jaar gesnoeid worden. Niet allemaal tegelijk en daarom lijkt het hier in de Carnisse Grienden wel een jungle. Agnes slurpt alle informatie goed op: “Klinkt goed!”

Varens in bomen

Als we op de parkeerplaats aankomen, is ze rap vertrokken. De Carnisse Grienden liggen aan de Oude Maas en door de invloed van het getij ziet het gebied er twee keer per dag anders uit. Het verschil tussen eb en vloed is 1,5 meter. Best flink, dus. De natuur mag hier haar gang gaan. Al snel komt Agnes naar me toegesneld: “Er groeien varens in de bomen, hoe kan dat?” De oude wilgen worden hol van binnen en het zachte hout rot gemakkelijk. Je krijgt dan een soort plantenbak en daar vinden planten als varens en mossen een plekje om te groeien. Vooral de eikvaren vindt dit een mooie plek, overigens een zeldzame plant.

De spindotter komt alleen voor in zoetwatergetijdegebieden en bloeit in april

afbeelding van een oranje bloempje. — Oranje springzaad.

Kleurenspektakel

Het is een gekwetter van jewelste. De eerste tjiftjaf laat weten dat hij er weer is, de koolmees eist zijn territorium op en af en toe horen we een hoge schelle “tiee-tiee” en scheert de ijsvogel langs. Dan valt ons oog op een veld gele bloemen, de spindotter. Deze zeldzame plant komt alleen voor in zoetwatergetijdegebieden en bloeit in april. Ze hebben namelijk stromend water nodig. Ze vormen extra wortels op de stengel. Na de zomer sterft de plant af en dan drijven deze extra wortels, die inmiddels stekjes zijn geworden, met de stroming mee naar een nieuwe plek. Ga je wat later in het jaar, dan staat het gebied vol met het roze springbalsemien of het oranje springzaad; het kleurenspektakel duurt dus nog even voort.

abeelding van gele bloempjes bij wilgen. — Spindotters (gele bloemen).

afbeelding van Agnes op een plankenpad. — Agnes op het plankenpad Truus Visscherpad.

Over planken

“Mama, een vlonderpad…”, en Agnes rent alweer vooruit. Een smal houten pad van drie planken laat zien dat het hier wel eens erg nat kan zijn. Agnes rent erover heen en weer, maar spot al snel een omgevallen wilg om in te klimmen. Er komt een enorm vrachtschip voorbij. We zijn vlak bij de Rotterdamse Haven, dus ook de botenliefhebber komt hier aan zijn trekken. Persoonlijk ben ik een liefhebber van alle bruggetjes die je over de kreken van het gebied laten kijken. Eenden, kikkers en glijbanen voor bevers, er zit veel leven in het water.

Hollandse wildernis: Klein Profijt

Na onze route door de Carnisse Grienden gaan we een stukje verderop naar Klein Profijt. Hier zie je wat er gebeurt als je de wilgen niet meer snoeit. Dan ontstaat er een ondoordringbaar wilgenbos, een Hollandse wildernis. “Voel je de andere lucht?”, vraag ik aan Agnes. Het is bijna niet te omschrijven, maar het voelt hier als de tropen, de lucht is anders. Een eerste libel wacht op een paarse smeerwortel. In combinatie met het prachtige weer van vandaag kan de dag niet meer stuk. Er is maar een conclusie: het is hier écht een jungle!

afbeelding van een libel. — Bruinrode heidelibel.

Afbeelding van Agnes op een omgevallen boom.

Praktische informatie

Ellen en Agnes liepen een wandelroute van 4 kilometer. Volg de wandelknooppunten: 53 – 12 – 65 – richting 28, het eerste pad rechts, einde links en dan naar 28 – 53. De uitbreiding met Klein Profijt is 2,5 kilometer: volg 66 – 36 – 72 – 55 – 38 – 30 – 40 – 70 – 30 – 38 – 55 – 72 – 36 – 66.
De paden in de Carnisse Grienden zijn verhard, geschikt voor kinderwagen of (loop)fiets, de vlonder is wel heel smal. Klein Profijt is halfverhard en niet geschikt voor kinderwagens.
Bij springtij of na een regenbui kunnen de paden modderig zijn.
De hond is aangelijnd welkom.
Parkeren Carnisse Grienden: Portlandse Zeedijk, Barendrecht. Navigatie: Koedood 20, Barendrecht.
Parkeren Klein profijt: Volg met de auto de Essendijk tussen Rhoon en Barendrecht, ga ter hoogte van huisnr. 44 de Schenkeldijk op. Parkeer aan het einde van de dijk bij de golfbaan.
Horeca in de buurt: Brasserie Rhoonse Polder, Veerweg 2a, Rhoon.