Nederland kent een rijke historie als het gaat om architectuur. Een in het oog springende bouwstijl is de Amsterdamse School, die vanaf 1910 in opkomst kwam door gerenommeerde architecten. Wandel met ons mee langs deze architectonische hoogstandjes.
De Amsterdamse School is een bouwstijl die valt onder de moderne bouwkunst, net zoals De Stijl en het expressionisme. Het is een reactie op de neostijlen, waarin juist elementen uit de oude architectuur werden toegevoegd. De Beurs van Berlage, die uit 1903 stamt, kreeg dan ook kritiek vanuit de aanhangers van de Amsterdams School. Eigenlijk vormt de Beurs van Berlage de overgang naar het Nederlandse traditionalisme, waarbij niet meer de functie van een gebouw als maatgevend werd gezien. Daarnaast speelden ook de ontwikkelingen van de Jugendstil en Art Nouveau in het buitenland een rol.
Kenmerkend voor de Amsterdamse School zijn de expressieve en fantastische vormen die met bakstenen werden gemaakt, de versieringen in de gevels van gebeeldhouwd natuursteen, laddervensters en steile daken met soms een torentje. Het visuele aspect was vaak belangrijker dan de praktische uitvoering, wat nogal eens problemen veroorzaakte voor het aanbrengen van de draagconstructie, zonder dat dit het ontwerp te niet deed.
De drie voornaamste Nederlandse architecten van de Amsterdamse School waren Michel de Klerk, Piet Kramer en J.M. van der Meij, die allen gewerkt hebben op het bureau van Eduard Cuypers in Amsterdam. Rond 1910 begonnen zij voor zichzelf en ontwikkelden samen deze nieuwe bouwstijl. Gebouwen uit de Amsterdamse Schoolperiode zijn vaak grote (sociale) woningbouwprojecten, scholen en gebouwen voor algemeen nut.
De grootste concentratie aan bouwwerken uit de Amsterdamse School vind je in Amsterdam, maar ook buiten Amsterdam kom je deze bouwstijl nog veel tegen. Wandel.nl geeft vijf wandeltips.
Amsterdam mag natuurlijk niet als wandeltip ontbreken. In de Spaarndammerbuurt leg je een reis door de tijd af, waarbij de Amsterdamse School duidelijk herkenbaar is. Zoals het Zaandammerplein, een wijkje van arbeiderswoningen, gebouwd rondom een plein. Hier huisden veel communisten en het Zaandammerplein werd daarom ook wel het Rode Plein genoemd, omdat op 1 mei (de Dag van de Arbeid) de rode vlag uithing.
Een bezoekje aan Museum Het Schip is een must. Hier vind je een vaste expositie over de Amsterdamse School. En loop daarnaast de Wandelroute door de Spaarndammerbuurt van 2,5 kilometer.
Wist je dat maar liefst 69 van de 116 bruggen in het Amsterdamse Bos zijn ontworpen door de Amsterdamse Schoolarchitect Piet Kramer? Welke wandelroute je in het Amsterdamse Bos ook kiest, je ontkomt niet aan de bruggen in Amsterdamse Schoolstijl. Pik jij ze er tussenuit?
Midden op de Veluwe vind je een van de meest markante gebouwen van Nederland. Radio Kootwijk werd in 1923 in Amsterdamse Schoolstijl gebouwd. Dit zendstation had als doel om met Nederlands-Indië te kunnen communiceren. Die functie heeft het al lang niet meer sinds de komst van satellietverbindingen. Het gebouw valt nu onder beheer van Staatsbosbeheer en is op bepaalde tijden toegankelijk voor bezoekers.
Niet alleen het hoofdgebouw is in de opvallende stijl van de Amsterdamse School gebouwd. Ook de Watertoren op het terrein en gebouw H, het voormalige pension voor ongehuwde ambtenaren, zijn van de hand van de architect Julius Luthmann.
Wandelen kan hier uitstekend! Radio Kootwijk beslaat zo’n 450 hectare, maar maakt deel uit van het aaneengesloten stuifzand- en heidegebied van 1800 hectare.
Wandelroute Radio Kootwijk is 2,2 kilometer of loop de Heidewandeling van 12,5 kilometer.
Groningen is na Amsterdam de stad met de meeste gebouwen in de stijl van de Amsterdamse School en mag dan ook zeker niet in onze wandeltips ontbreken. De Groninger architect Siebe Jan Bouma heeft een eigen stijl ontwikkeld binnen de Amsterdamse School.
De kleur geel zul je dan ook veelvuldig tegenkomen in de 20 gebouwen waar deze 11 kilometerlange wandelroute langs voert. Rond 1900 werkte de stad als een magneet op arbeiders. Door mechanisatie van de akkerbouw en de komst van de strokarton- en aardappelmeelfabriek verplaatste het werk zich van het platteland naar de stad. De arbeiderswijken werden in de Amsterdamse Schoolstijl opgetrokken. Maar ook scholen, het kantoor van Gemeentewerken en diverse kerken, zoals de Oosterkerk en de Lutherse Kerk, en de Academie Verloskunde in de Oosterparkwijk hebben dit kenmerkende karakter.
Niet alleen arbeiderswoningen werden in Amsterdamse School opgetrokken. In Bussum ontstond na de Eerste Wereldoorlog, op initiatief van de Amsterdamse tegelhandelaar Arnold Heystee, park Meerwijk. Architect J.F. Staal kreeg samen met vier andere jonge architecten, de vrije hand om zeventien landhuizen te ontwerpen in Bergen. De meeste zijn ondertussen door brand verwoest, maar de nog bestaande villa’s vallen tegenwoordig onder het beschermd dorpsgezicht van Bergen. Of je het mooi vindt is aan jou. Critici in een vakblad schreven destijds: “Het is bijna de moeite waard ter wille van het wanstaltige een kijkje te gaan nemen.”
De Bergen kunstroute (audiotour) door Bergen voert je onder andere door Park Meerwijk.
Ook in het zuidelijke deel van Nederland wist de Amsterdamse School door te dringen. In het Limburgse dorpje Schimmert staat de watertoren, die de toepasselijke bijnaam ‘de Reus van Schimmert’ draagt. Met zijn 38 meter torent hij boven het kleine dorpje uit. Gelegen in het centrum biedt het nu op de verschillende verdiepingen onderdak aan een winkel, een restaurant, een proeflokaal, brouwerij en smaaktheater. Een leuke plek om na een wandeling door het heuvellandschap even te ontspannen. Wandel de route van de Reus van 8,1 kilometer met de nodige hoogtemeters.
Al wandelend kun je genieten van het landschap, de natuur, maar ook van gebouwen. Wandel.nl tipt je ...
Wandel.nl geeft je een overzicht van bijzondere monumenten langs het Groningse Pronkjewailpad. Van k...
Wandel.nl selecteerde vier hoogtepunten voor een wandeling bij Radio Kootwijk in natuurgebied Kootwi...
Grachten, parken, een rijke historie: in Amsterdam valt heel veel te ontdekken. Dit kan onder meer v...
Weer of geen weer, Groningen heeft iets voor wandelaars. De wolken drijven over en de zee is nooit v...