Bij lage temperaturen voelen onze handen en voeten eerder koud aan dan de rest van ons lichaam. Omdat onze voeten buiten vrijwel altijd lekker zijn ingepakt, voelen we de kou dus vooral alléén via onze handen. Hoe komt dat, en hoe kunnen we dat voorkomen?
Onze handen worden sneller koud dan andere lichaamsdelen omdat ons lichaam bij kou de snelheid van de bloedsomloop vertraagt en het bloed terug trekt uit de 'extremiteiten' (de uiteinden, ofwel de ledematen), zodat het alle energie kan inzetten om het lichaam zelf zo lang mogelijk op temperatuur te houden. Zakt de temperatuur van de handen daarbij onder de 22 graden Celcius, dan vinden wij dat niet meer fijn. Boven de 32 graden trouwens ook niet. De temperatuur van onze handen is dus heel bepalend voor ons algemene gevoel van welbehagen en goede handschoenen zijn in de winter daarbij onmisbaar.
Icebreaker Gloveliner
De drie functies van de handschoen
We gebruiken onze handen bij vrijwel al onze activiteiten, en min of meer permanent. Zo spelen ze bijvoorbeeld ook een belangrijke rol bij het bewaren van ons evenwichtsgevoel. En of we nu wandelen of sporten, we maken bewegingen waarbij we, onbewust, altijd op onze handen moeten kunnen vertrouwen. Het comfortabel warm houden van de handen is daarom zeer belangrijk. Maar een handschoen biedt vaak meer dan warmte alleen. Sterker, soms koop je een handschoen in het geheel niet voor de isolatie maar om één of twee andere eigenschappen: bescherming en/of grip.
Bescherming van de hand en grip op werktuigen is soms net zo essentieel als isolatie. Mocht een handschoen op één van de drie onderdelen (isolatie, bescherming, grip) minder presteren dan betekent dit meestal dat de fabrikant die andere eigenschappen belangrijker vond. Zo biedt de warmste handschoen zelden de beste grip of de beste bescherming. Maar laten we het niet te ingewikkeld maken: wellicht wil je grip op je wandelstokken en enige bescherming tegen scherpe takken of rotsen, maar het simpelweg warm houden van de handen blijft voor de wandelaar natuurlijk het belangrijkste.
Oorzaken van warmteverlies
Op vier manieren kan warmte ons lichaam verlaten:
- Convectie, ofwel bewegende lucht (wind) dat er voor zorgt dat warmte aan onze handen wordt onttrokken. Het is daarom fijn als handschoenen winddicht zijn.
- Straling: ons lichaam straalt zelf warmte uit. Het terug kaatsen of reflecteren daarvan door een handschoen beperkt dit warmteverlies.
- Conductie, ofwel direct contact van de hand met iets kouds. Vocht is ook ‘iets kouds’. Na een regenbui trekt een natte hand in een niet-waterdichte handschoen tot wel 3x zoveel warmte weg van het lichaam als een droge hand en daarom is het handig als handschoenen waterdicht zijn.
- Transpiratie: een door inspanning of te veel warmte zwetende handpalm onttrekt vocht aan je lichaam. Blijft dit vocht in je handschoen zitten dan wordt het klam waarna de hierboven genoemde conductie dan weer voor afkoeling zorgt. Het is daarom fijn als een handschoen op enige manier transpiratievocht af kan voeren.
Gore-Tex
Handschoenen met een waterdicht membraan, zoals Gore-Tex, zijn zowel ademend als waterdicht. Omdat de meeste wandelaars in de praktijk echter ook nog over jaszakken beschikken om de gehandschoende handen in te kunnen stoppen hoeven we niet per se op zoek naar die optimale handschoen, maar het blijft desondanks handig om bij aanschaf van nieuwe handschoenen bij deze functies stil te staan.
Handschoen of want?
Handschoen en want van Craft
Kies je voor vier aparte vingers en een duim, of voor vier vingers samen en een losse duim? Ofwel voor een handschoen of voor een want? De handschoen lijkt in het voordeel: die biedt veel meer bewegingsvrijheid en het gebruik van álle vingers, waardoor je voorwerpen beter kunt pakken en vasthouden. Een want is echter zonder meer warmer dan een handschoen, want in de ruimte voor de vier vingers bevindt zich meer warme lucht en de vingers kunnen elkaar in die ruimte warm houden. Wanten bieden echter minder grip omdat je alle vingers niet meer goed kunt gebruiken.
De meest betrouwbare combinatie voor de wandelaar, onder allerlei omstandigheden, is een dunne onderhandschoen met een warme, water- en winddichte want. In de praktijk zal je aan de onderhandschoenen dan vaak genoeg hebben en blijven de wanten in de rugzak totdat het echt koud wordt. En mocht je zo’n onderhandschoen per ongeluk kwijtraken dan heb je altijd nog een back-up bij je.
In de winkel
In de winkel kom je onder andere prijzige gevoerde soepele leren handschoenen tegen, superdikke wanten, wanten met naast de duim ook nog een losse wijsvinger, handschoen met sleuven waar je je vingers of je duim en wijsvinger uit kunt halen en allerlei specifieke sporthandschoenen. Als wandelaar heb je lang niet al die functies nodig: de al genoemde dunne onderhandschoen gecombineerd met een want is voldoende.
Odlo Logic Nagano Light
Echt warme handschoenen zijn noodzakelijk bij expeditie-achtige ondernemingen, bij hoge snelheden (skiën) en activiteiten als winterkamperen. Goede bescherming is bijvoorbeeld belangrijk bij snowboard- en ijsklimhandschoenen én uiteraard bij werkhandschoenen, maar speelt amper een rol tijdens het wandelen.
Grip kan wel iets zijn om bij stil te staan: wandelaars met stokken, langlaufers, schaatsers en fietsers hebben allemaal belang bij goede grip. Gebruik je je handschoenen ook bij dit soort sporten, zoek dan een model met grip dat water- en winddicht is en veel bewegingsvrijheid biedt dus niet te dik is. Zorg er tot slot voor dat je voor aankoop de handschoenen kunt passen: ze mogen namelijk nooit te strak zitten want dan wordt de bloedsomloop afgekneld wat alsnog koude handen geeft.
Onderhoud
Handschoenen vragen om zorgvuldig onderhoud, zeker als er leer in verwerkt zit. Probeer de volgende regels in acht te nemen:
- Stop je handschoenen niet in de wasmachine maar was ze op de hand in lauw water met een beetje wasmiddel;
- Druk overtollig water na de wasbeurt voorzichtig vanaf de vinger naar de handpalm uit de handschoen;
- Natte leren handschoenen kunnen afgeven: leg ze niet op andere kledingstukken;
- Wring je handschoenen nooit uit;
- Leg je handschoenen niet in de zon of op de verwarming te drogen;
- Hang handschoenen te drogen met de opening naar beneden, zodat water zich niet in de vingertoppen kan verzamelen;
- Trek leren handschoenen als ze half droog zijn even aan, om ze hun vorm terug te geven;
- Een waterafstotende laag aan de buitenkant slijt na verloop van tijd. Er zijn goede, milieuvriendelijke middelen verkrijgbaar om de waterafstotende laag te herstellen.
Mammut Expert Tour Glove
Handschoenenweetjes
- Voor de echte koukleumen bestaan er handschoenen met een oplaadbaar warmte-element.
- De voering van een handschoen moet goed vastzitten aan de buitenkant van de handschoen, met name bij de vingertoppen. Want niets is vervelender dan het meetrekken van de binnenvoering bij het uittrekken, en het kan bijzonder lastig zijn om de voering daarna weer goed in de vingertoppen te krijgen.
- Sommige handschoenen bieden door middel van een lusje of clip bevestigingsmogelijkheden aan bijvoorbeeld je riem of rugzak. Voor iedereen die zijn handschoenen absoluut niet kwijt mag raken een héél handig detail.
- Er bestaan handschoenen met twee ‘kamers’, zodat je bijvoorbeeld ’s ochtends kunt kiezen voor meer warmte en in de loop van de dag bij stijgende temperatuur of inspanning voor meer grip en ademend vermogen.
- Sommige handschoenen hebben aan de buitenkant van de duim een zacht stukje stof, bedoeld om je neus mee af te vegen.
- Er zijn onderhandschoenen waarmee je het touch-screen van je telefoon kunt blijven bedienen.
