Op Hemelvaartsdag, donderdag 26 mei, kun je meedoen aan de 4e editie van de Oer-IJ Expeditie, georganiseerd door Le Champion. Wandel.nl-redacteur Lizanne Croonen liep een van de routes door Castricum, Heemskerk, Akersloot en Uitgeest en genoot alvast van het groene en waterrijke decor van deze ontdekkingswandeltocht.
Op het moment van schrijven heb ik net een van de routes uit de Oer-IJ Expeditie vooruitgelopen in de voorjaarszon. Het is ruim voor 26 mei, de dag waarop max. 4500 wandelaars een levende lus vormen door het groene hart in Kennemerland. Ook in stilte ben ik onder de indruk. Alleen al van het feit dat alle wandelroutes zo eenvoudig bereikbaar zijn vanaf station Castricum.
In de regio Castricum, Akersloot, Uitgeest en Heemskerk herinnert elke kronkelende kreek en slingerende dijk aan het rijke verleden. In mijn hoofd reis ik tijdens de wandeling soms wel 5000 jaar terug, want toen werden hier de strandwallen gevormd. Tot het begin van de jaartelling stroomde hier een zijarm van de Rijn, oftewel het Oer-IJ, toen nog uitmondend op de Noordzee. Het was een echt getijdenlandschap dat eruitzag als een ruig waddengebied. Met stroomgeulen, oeverwallen, zandplaten en kwelders, gevormd door water en wind.
Ongeveer 2000 jaar geleden is de oude rivierdoorgang dichtgeslibd en sinds de vroege Middeleeuwen hebben mensen hun stempel gedrukt door de aanleg van akkers, geestdorpen (kleine groepen huizen die bij akkers werden gebouwd), dijken, dammen en bijvoorbeeld de bouw van molens. Tijdreizen zal ik tijdens het lopen nog wel vaker doen. Op 26 mei zullen verrassingen tijdens de tocht je daarbij te helpen.
Op allerlei manieren word ik tijdens de wandeling gewaar van het eeuwenoude waterbeheer
De keuze tussen een van de 5 routes van 11 tot 31 km maak ik met beleid. Zoals altijd krijg ik zin in een duinroute, maar dat is de kortste en ik wil graag meer kilometers maken. Voor gezinnen met jonge kinderen natuurlijk een uitstekende keuze en je pakt ook nog een bezoekerscentrum en het meertje van Vogelenzang mee. Eigenlijk is elke route raak. Het hangt ervan af of je graag oude kastelen en molens ziet, of liever wat meer tijd besteedt langs het water. Uiteindelijk kies ik voor de Langemeer- en Geestenroute van 25 km, dit jaar nieuw in het routepalet. Ik ben dol op weidevogels en die ga ik op deze waterrijke route zeker treffen.
Middenin de polder tussen Castricum en Akersloot ervaar ik voor het eerst het Oer-IJ expeditiegevoel. Wauw, ooit was het hier allemaal zee. De hogere oeverwallen van het voormalige Oer-IJ zijn al vroeg bewoond en de lagergelegen strandvlakten worden van oudsher gebruikt voor het houden van vee. Schapen grazen hier nu naar hartenlust in de zon. De weg leidt naar de oude oostelijk gelegen kustlijn bij Akersloot.
Op de informatieborden lees ik over de eeuwenoude dijkjes die symbool staan voor de strijd tegen het water. Ze beschermden de strandwallen maar zorgden ook voor onderlinge twisten. De een had belang bij een waterkering en de ander had juist belang bij het afvloeien van het overtollige water.
‘Laat je zorgen varen’, lees ik op een stuk wrakhout in een voortuin naast het Alkmaarder- en Uitgeestermeer – Lange Meer in de Middeleeuwen. Oké, ik laat de twisten weer los en tuur naar het enige nog natuurlijke meer in de Noordkop, overgebleven uit het grote complex van binnenzeeën. Als ik mijn ogen dichtknijp, reis ik weer terug in de tijd en zie ik schelpenvissers aan het werk in de kalkovens die hier ooit aan de westkant van het meer stonden. Het meer dient nu vooral als recreatiegebied. Visserij Dilvis is hier sinds 1884 een van de grootste verwerkers van zoetwatervis in ons land. Ik krijg terstond zin in ambachtelijk gerookte paling.
Op allerlei manieren word ik tijdens de wandeling gewaar van het eeuwenoude waterbeheer. Bij het Gemaal 1879 sta ik even stil bij de bemaling van de Groot Limmerpolder die ik zojuist heb doorkruist. Een oude molen en het stoomgemaal zelf zijn hiervan het zichtbare erfgoed.
Via Dorregeest kom ik aan in Uitgeest en strijk ik neer op het gezellige Regthuysplein. Het Regthuys was eeuwenlang een centrum van bedrijvigheid, eerst als rechtsgebouw, later als gemeentehuis. Beneden bevond zich de Waag, een publieke handelsplaats. En zo tref ik op de route wel vaker mooie oude pandjes met een verhaal, zoals een landarbeidswoning, later wat molenhuisjes en een oude kerk. Het is een afwisselend geheel.
Het loont hier zeker de moeite om ook omhoog te kijken
‘Grutto-grutto!’ Over de helft van mijn route, bij Heemskerk, hoor ik de vogel die vernoemd is naar het geluid dat hij maakt. Met zijn baltsvlucht probeert hij indruk te maken op de vrouwtjes. Als hij landt, steekt hij zijn vleugels de lucht in. Een prachtig tafereel in De Kampen, een weidevogelgebied bij uitstek. De bloemrijke hooilanden en ondergelopen weilanden bieden volop broedgelegenheid, bescherming en voedsel aan allerlei vogelsoorten. Mijn ogen volgen de buitelende kieviten, baltsende visdieven en tureluurs. Het loont hier zeker de moeite om ook omhoog te kijken.
Na nog wat dorpsgezichten, bollenvelden en grazige weiden, kom ik aan bij de duinbosrand. Wat een finish! Ik beklim de hoogste duin van de omgeving en sta op een stalen uitkijktoren in de vorm van een golf: de Papenberg. De boomtoppen en het landschap laat ik rustig op me inwerken. In de 17de eeuw was deze plek nog het strategische middelpunt van oorlogsgeweld tussen Engels-Russische en Frans-Nederlandse troepen. Nu is het een oase van rust. Tot 26 mei dan. Dan wordt hier in goed gezelschap het prachtige, veelzijdige landschap gevierd.
Wil je ook wandelen door het groene hart van het Kennemerland? Schrijf je dan nu in voor de Oer-IJ Expeditie op donderdag 26 mei 2022. Dit jaar wordt tijdens deze ontdekkingswandeltocht een 'Ode aan het Oer-IJ Landschap' gebracht. Inschrijven kan nog t/m 12 mei 2022.
Op Hemelvaartsdag, donderdag 26 mei, vormt de prachtige natuur van Castricum, Heemskerk, Akersloot e...
Waar in Nationaal Park Kennemerland heb je het mooiste uitzicht? Wandel.nl ging op onderzoek uit en ...
In Kennemerland, in Noord-Holland, wandel je door duinen, polders en knusse dorpen. De zee is nooit ...
Tussen eind maart en begin mei staan de meeste bollenvelden prachtig te bloeien. De Bollenstreek is ...